Afrykański pomór świń – realne zagrożenie
Afrykański pomór świń (ASF) to szybko szerząca się, zakaźna choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe oraz dziki. Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF w związku, z czym choroba ta nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia i życia. Najczęstszym sposobem zakażenia zwierząt jest bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami zakażonymi. W przypadku terenów o wysokim zagęszczeniu gospodarstw utrzymujących świnie, rozprzestrzenianie się wirusa między gospodarstwami jest stosunkowo łatwe za pośrednictwem osób odwiedzających gospodarstwo, jak również przez zakażoną paszę, wodę, wyposażenie oraz skarmianie zwierząt odpadami kuchennymi (zlewkami). Czynnikiem etiologicznym choroby jest wirus ASF. Na podkreślenie zasługuje znaczna oporność ASFV na działanie czynników środowiskowych (w zanieczyszczonych kojcach wirus może przeżyć około 1 m-c!). Spośród środków chemicznych najsilniej działa na zarazek 2% roztwór sody żrącej, działanie niszczące i dezynfekcyjne wykazują także detergenty, podchloryn sodu, aldehyd glutarowy, środki zasadowe, rozpuszczalniki lipidowe i Virkon S.
Główne źródło (naturalny rezerwuar) wirusa dla świń stanowią zwierzęta chore – świnie lub dziki, zwierzęta będące bezobjawowymi nosicielami i siewcami zarazka lub ozdrowieńcy. W chwili obecnej liczne ogniska ASF występują na terytorium Federacji Rosyjskiej. Dodatkowo ogniska ASF wykryto w 2012r. na Ukrainie, w 2013r. na Białorusi i w 2014r. na Ukrainie i Litwie. Od lutego bieżącego roku ASF występuje także w Polsce. Do dnia dzisiejszego stwierdzono w naszym kraju 15 przypadków ASF u dzików i dwa ogniska tej choroby u świń.
U świń mogą pojawić się następujące objawy:
liczne upadki
sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała, drobne, lecz liczne wybroczyny w skórze;
duszność, pienisty wypływ z nosa;
wypływ z worka spojówkowego;
biegunka, często z domieszką krwi, wymioty;
niedowład zadu;
objawy nerwowe w postaci podniecenia, drgawek mięśni i skurczów kloniczno-tonicznych;
ronienia.
Posiadacz zwierząt, który zauważył objawy nasuwające podejrzenie choroby zakaźnej, jest zobowiązany do natychmiastowego zgłoszenia podejrzenia choroby (obowiązek ustawowy obwarowany sankcją karną). Zgłoszenie należy przekazać bezpośrednio do lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem.
Dotychczas nie opracowano szczepionki przeciw ASF, stąd zwalczanie choroby odbywa się wyłącznie metodami administracyjnymi. Polegają one na wybiciu wszystkich świń znajdujących się w zakażonym stadzie oraz ich utylizacji. Wszystkie koszty związane ze zwalczaniem ASF i likwidacją zwierząt ponosi budżet Państwa.
Za ochronę stada przed ASFV odpowiada właściciel gospodarstwa. Aby nie dopuścić do wejścia wirusa do stada świń hodowca powinien bardzo solidnie zabezpieczyć chlewnię poprzez odpowiednie jej ogrodzenie, uniemożliwiające kontakt świń z dzikami, nie wpuszczanie na teren gospodarstwa pojazdów oraz postronnych osób, pilnowanie zmiany obuwia i odzieży przez osoby, które muszą wejść do chlewni, nie wykorzystywanie jako ściółki zanieczyszczonej słomy, etc.). Bardzo ważnym źródłem zarazy jest mięso, produkty mięsne oraz nie gotowane odpadki kuchenne i poubojowe, pochodzące od świń chorych lub nosicieli. Z tego powodu należy bezwzględnie przestrzegać zakazu skarmiania zlewek kuchennych. Hodowcy świń nie powinni brać udziału w polowaniach, a jeśli to robią powinni koniecznie pamiętać o dezynfekcji sprzętu łowieckiego. W przypadku znalezienia padłego dzika, należy zgłosić ten fakt do Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Opracował: Tomasz Czeszczyszyn
